sobota, 8 lutego 2020

ЎЎЎ 1. Аляксандар Лаўрык. Выбранае. Ч. 1. Койданава. "Кальвіна". 2020.


    Александр Лаврик
                                                                    ДРУЖЕСКОЕ
                                                   Помнишь сад, сиреневую пену,
                                                   Струн гитарных ласковую грусть.
                                                   Ты внимала мирному Шопену
                                                   Вечер синью кутал Белорусь.
                                                   Песня билась чайкой подстреленной
                                                   О вечерний бархат синих вод...
                                                   Мы тогда в груди, в дела влюбленной,
                                                   Совмещали песню и завод.
                                                   И когда дохнула стужей просинь,
                                                   Листопад звенящий запылал,
                                                   В разные концы нас в эту осень
                                                   Фабзавком учиться отослал...
                                                   Вьюжной пылью замело дороги,
                                                   Наш таежный снег глубок и бел...
                                                   Меж дел я позабыл о многих,
                                                   Невзначай забыл и о тебе.
                                                   Но нежданно на волнах эфира,
                                                   Слышу имя, музыку твою.
                                                   Здравствуй юность! Вновь тебя я, Ира,
                                                   В нежнострунном пенье узнаю.
                                                   Дыбилась взволнованность звучанья
                                                   Голубой вскипающей волной.
                                                   Это пели грезы и мечтанья
                                                   Над моей бескрайнею страной.
                                                   Песнь твоя вскипела в колорадо,
                                                   Не устав над всей землей парить.
                                                   Мне ж хотелось про любовь и радость
                                                   И писать, и петь, и говорить.
                                                   И в цветеньи буйном вырастая,
                                                   Ты и в этот не последний раз,
                                                   Вновь предстала юная простая
                                                   С голубыми родниками глаз.
                                                   Я не явор с пыльною листвою
                                                   Что склонилась дряхло над водой.
                                                   И люблю живое, молодое,
                                                   Потому что сам я молодой.
                                                   Пой товарищ, песня наша сила.
                                                   Бодрым песням век не отзвенеть.
                                                   Нас страна ласкала и учила
                                                   Побеждать всегда и петь,
                                                   А когда посмеет враг заклятый
                                                   Заглушить звенящую струю,
                                                   Я в бою журчащего гранатой
                                                   Наших песен строки допою.


                                                                Население города Ракова
                                        встречает вступающие в город части Красной Армии
    /Полярный Большевик. Якутск. 18 декабря 1939. С-3./
                                                                             * * *
    Выпадкова натрапіўшы на гэту публікацыю, захацелася пазнаёміцца з біяграфіяй аўтара гэтага верша, усё ж прозьвішча беларускае, але там дзе ён працаваў, у ягоных справах, амаль нічога не было, акрамя вокладкі. Сава Тарасаў, тагачасны кіраўнік пісьменьніцкай арганізацыі Якуцкай АССР, толькі паціскаў плячыма, хаця, пэўна, нешта ведаў, прыгаворваючы “відаць вельмі асьцярожны чалавек быў...”
                                                                                 *
                                                       Лаврик Александр Григорьевич
                         1915 г. р., д. Табуновка Балашовского уезда Саратовской губернии,
                                                    русский, незаконченное высшее.
    Имеет строгий выговор с предупреждением за проявленную нечестность выразившуюся в незаконном получении и присвоении государственных средств – объявлен Якутским Горкомом КПСС 10 I 53 г.
    /НАРС(Я) [Партийный архив Якутского ОК КПСС] Ф. 4. Оп. 45. Д. 166./

                                                      Аляксандар Рыгоравіч Лаўрык
    Нар. 23 красавіка 1915 г. у Саратаўскай губэрні Расійскай імпэрыі, у сялянскай сям’і.
    У 16 гадоў апублікаваў у раённай газэце свой першы верш. Па заканчэньні пэдагагічнага інстытуту ў Саратаве быў накіраваны выкладчыкам рускай мовы і літаратуры ў Якуцкую АССР.
    У якасьці пазаштатнага карэспандэнта мясцовых газэтаў ён вывучае жыцьцё і норавы насельніцтва Якуцкага краю, часта бывае ў паўночных раёнах рэспублікі, друкуе нарысы, аповяды, вершы, знаёміцца з якуцкімі паэтамі ды перакладае іх на рускую мову.
    У пэўны час Лаўрык быў пакліканы на ваенную службу і ваяваў супраць Японіі. Пасьля вайны зноў працаваў у Якутыі ў якасьці журналіста. Затым паступае на Вышэйшыя літаратурныя курсы ў Маскве. Стварыўшы да таго часу сям’ю, ён разам з ёй пераяжджае ў Тамбоў, дзе тады жылі ягоныя бацькі.
    У дзесяцігодзьдзе г. зв. “хрушчоўскай адлігі” пачалі стварацца ў саюзных і аўтаномных рэспубліках, краях і абласьцях СССР аддзяленьня Саюзу савецкіх пісьменьнікаў. З мэтаю арганізаваць і ўзначаліць такое аддзяленьне, пасьля заканчэньня адпаведных курсаў, у Тулу ў 1960 г. быў накіраваны чалец Саюзу пісьменьнікаў РСФСР паэт і празаік Аляксандар Лаўрык.
    18 лістапада 1960 г. тульскія пісьменьнікі сабраліся на паседжаньне, на якім было вызначана заснаваць іхнюю афіцыйную арганізацыю. Рэкамэндаваць Аляксандра Лаўрыка на пост кіраўніка - адказнага сакратара - з Масквы прыехаў старшыня праўленьня Саюзу пісьменьнікаў РСФСР Леанід Собалеў, а таксама сакратары Саюзу пісьменьнікаў СССР Георгій Маркаў ды Апанас Салынскі. Рэкамэндацыю, як абавязковую, ахвотна падтрымалі тульскія пісьменьнікі ды ўсё як адзін прагаласавалі за абраньне Аляксандра Рыгоравіча Лаўрыка.
    26 июня 1969 года на квартиру Лаврикова в Туле зашёл Анатолий Кузнецов [у 1960-1969 гг. пражываў ў Туле, аўтар кнігі “Бабий Яр”, Масква, 1967 г.] и просил Александра Григорьевича положить в писательский сейф свой партбилет на время заграничной командировки. Кузнецов выхлопотал её у секретаря правления Союза писателей Бориса Полевого для работы в Британском музее над документами о Ленине, к юбилею которого обещал написать роман. Поскольку на партийном и писательском учёте Кузнецов состоял в Туле, руководители партийной и писательской организаций и местного КГБ обязаны были дать соответствующие характеристики. Дал таковую и секретарь писательской организации Лаврик. Карьера Кузнецова была на вершине взлёта, его только что утвердили заведующим отделом прозы престижного журнала «Юность», редактором которого был Полевой. Кузнецов выиграл шумный процесс в Лионе против исказивших перевод его книги «Продолжение легенды» французских издателей. Могли ли быть у кого-либо сомнения в искренности знаменитого советского писателя? (К тому же, заметим в скобках, за полгода до командировки Кузнецов стал агентом КГБ и исправно доносил на коллег, за что стукача-перебежчика осудил Андрей Амальрик в своём «Открытом письме Кузнецову».). Поэтому как гром среди ясного неба прозвучало на весь мир известие о том, что, прилетев в Лондон, Кузнецов сразу же отправился в правительственные инстанции и попросил дать ему политическое убежище. И Министерство внутренних дел Соединённого королевства дало согласие на пребывание советского эмигранта в своей стране. 29 июня утром Лаврика пригласили в обком КПСС. Секретарь по идеологии Георгий Павлович Софронов, хмуро глянув на писателя, многозначительно произнёс: «Подписывал характеристику? Вот теперь отвечай». Отвечать пришлось и самому Софронову, и начальнику областного КГБ Полубинскому, и Борису Полевому в Москве. Публично каялись писатели, что просмотрели изменника и предателя, клеймили позором. Тем более что Кузнецов не просто покинул страну, а принялся рьяно критиковать советское политическое устройство и нравы писательской среды, работая в Лондоне на радиостанции «Свобода». Судьбы таких абсолютно разных людей, как Александр Лаврик и Анатолий Кузнецов, неожиданно оказались связаны в один узел». /Норильский С.  Александр Григорьевич Лаврик (к 100-летию (1915) со дня рождения). // Тульский край. Памятные даты. 2015. Тула. 2014. С. 135-136./
    Пакаяньне Лаўрыка некалькі зьмякчыла ягоную “віну”, але не пазбавіла ад пакараньня. Яму запісалі ва ўліковую партыйную картку строгую вымову “за страту пільнасьці” ды пазбавілі пасады. Такія ж вымовы атрымалі Сафронаў ды Палубінскі. Аўтар “Аповесьці аб сапраўдным чалавеку” адкараскаўся партыйнай намовай.
    Уражлівы Лаўрык цяжка перажываў гэтае здарэньне. Яго прызначылі на працу загадчыкам бюро прапаганды мастацкай літаратуры пры пісьменьніцкай арганізацыі, але ранейшага адухоўленага Лаўрыка ўжо не было.
    Дзесяць гадоў мучыла яго дэпрэсія і 10 чэрвеня 1979 году Аляксандар Рыгоравіч Лаўрык памёр. У дзень пахаваньня Лаўрыка, 13 чэрвеня 1979 гаду ў Лёндане на 50-м годзе жыцьця ад хваробы сэрца памёр Анатоль Кузьняцоў.
    У памяць аб Аляксандры Лаўрыку на сьцяне дому № 18 па вул. Першамайскай у Туле, дзе жыў пісьменьнік, 8 верасьня 2004 году была ўсталяваная мэмарыяльная дошка.
    Творы:
    Юкагирские огни. Стихи и поэмы. Якутск. 1957.
    За хребтами Арга-Таса. Очерки. Москва. 1963.
    Северные повести. Тула. 1975.
    Літаратура:
*    Лаврик Александр Григорьевич. // Тульский биографический словарь. Т. 1. Тула. 1996. С. 305.
*    Ходулин В.  Александр Лаврик - основатель Тульской писательской организации. // Тульский алфавит. № 12. Тула. 2004. С. 2.
*    Норильский С.  Александр Лаврик и начало тульской писательской организации. // Тульский краеведческий альманах. Вып. 3. 2005. С. 114-118.
*    Норильский С.  Александр Григорьевич Лаврик (к 100-летию (1915) со дня рождения). // Тульский край. Памятные даты. 2015. Тула. 2014. С. 133-137.
    Амукія Ушкан,
    Койданава








Brak komentarzy:

Prześlij komentarz